Johan Pieter Vaillant, heer van Hei- en Boeicop, diende als advocaat bij de Hoge Raad en was lid van de Haagse Gemeenteraad van 1858-1887. Vaillant werd na een wethouderscrisis ontslagen omdat de 'Roomschen een bres schoten in het dagelijksch bestuur'. In 1889 werd hij echter weer herkozen en bleef hij tot 1896 lid van de Gemeenteraad.
Gedurende de periode was hij bestuurslid van de Vereeniging 'De ambachtschool te 's-Gravenhage', lid van het bestuur van de gasfabriek, lid van het Burgerlijk Armbestuur (1861-1865) en voorzitter van het College van Notabelen van de hervormde gemeente te Den Haag. Vaillant was van alle markten thuis want hij was ook de voorzitter van de Badhuiscommissie die moest onderzoeken of en hoe het Stedelijk Badhuis kon worden aangepast naar een modernere variant, het huidige Kurhaus.
Vaillant woonde op het Buitenhof 7 totdat het pand in 1883 moest worden afgebroken vanwege de aanleg van de Passage. Op de plek van zijn woonhuis kwam het Café-Restaurant Riche.
Vaillant overleed in april 1896 en werd op de begraafplaats Eik en Duinen begraven.
De 19e eeuw
Tot in de 19e eeuw bestond het gebied rond de Hoefkade uit weilanden, die door sloten gescheiden werden, met de Zustermolen en de Gortmolen als herkenningspunten. Het gebied ten zuiden van de Hoefkade behoorde tot het ambacht van Rijswijk, en hier bevonden zich - ongeveer waar nu de Vaillantlaan loopt - tot circa 1895 een eendenkooi met kooikerswoning en een watermolen.
Halverwege de 19e eeuw was de gemeentelijke bemoeienis met stadsuitbreidingen uiterst gering. Zowel in de toekomstige Schilderswijk als in het Zeelheldenkwartier en de Achipelbuurt werd de bouw van de straten aan de markt overgelaten. De uitbreiding van de stad was in handen van bouwgrondmaatschappijen, samenwerkingsverbanden van kleine beleggers, die maar één doel hadden: zo veel mogelijk goedkoop te realiseren woningen op een zo klein mogelijk oppervlakte bouwen. Toch waren deze beleggers niet altijd succesvol. De laan kreeg zelfs de bijnaam 'Failliet-laan' vanwege de vele bouwondernemingen die bij de aanleg failliet gingen.
Vanaf circa 1900 werden in Den Haag portiekwoningen gebouwd, waarbij de bovenwoningen via een buitentrap bereikbaar waren. In Schilderswijk-Centrum kwamen dit soort woningen voor in de driehoek Jacob Marisstraat-Vaillantlaan-Hoefkade.
Ontsluiting
De bouwmaatschappijen hadden echter geen oog voor doorgaande wegen en de ontsluiting van de wijk. Rond 1895 greep de gemeente daarom in. Er werden overeenkomsten met particuliere bouwers afgedwongen en de hoofdweg werd de Vaillantlaan. De laan begint bij het Vaillantplein en eindigt bij De Put (het viaduct onder het spoor door bij de kruising met de Parallelweg). De Vaillantlaan heeft tot op de dag van vandaag een gebogen loop omdat er langs net gebouwde straten gemanouvreerd moest worden. De laan – gemiddeld 25 meter breed – kreeg tussen het Vaillantplein en de Hoefkade een dubbele rij bomen met in het midden een wandelpad.
De verkeersontsluiting bleef echter een probleem. Zowel bij de spoorwegovergang als bij de zeer smalle voetgangersbrug bij de Zoutkeetssingel ontstonden voortdurend opstoppingen en files. In 1906 werd een tramlijn op de Vaillantlaan aangelegd. Lijn 6 werd in dienst gesteld en reed komend uit het centrum via de Hobbemastraat en Vaillantlaan naar station HS. In 1926 werd de lijn verlegd richting de Transvaalbuurt en beperkte zich voortaan tot de Hobbemastraat. In 1911 verscheen lijn 12 via de V.d. Vennestraat op de Vaillantlaan. Vanaf 1968 werd het trajekt langs de De Heemstraat door lijn 12 bereden en verdween de tram van de Vaillantlaan.
De Put
Op 29 september 1896 werd de peilhoogte vastgesteld van het gedeelte Vaillantlaan, gelegen tussen de latere Frans Halsstraat en de overweg over de spoorbaan. Al op 11 juni 1897 werd die hoogte gewijzigd 'ten einde reeds thans zooveel mogelijk in verband te werken met een eventueel later te maken doorgang onder de spoorbaan der Hollandschen IJzeren Spoorweg Maatschappij in stede van den overweg.' De onderdoorgang Vaillantlaan 'De Put' werd uiteindelijk pas gebouwd in 1924. Dat had heel wat voeten in de aarde.
Allereerst moest de spoorweg verhoogd worden tot een spoordijk om de tunnel niet al te diep te laten verzinken. Het benodigde zand kon men in de directe nabijheid vinden, want het kruispunt Parallelweg/Vaillantlaan moest op tunnelniveau gebracht worden en dat betekende een flinke afgraving. 'De Kuil' of 'De Put' werd bij regenachtig weer al snel een bezienswaardigheid. Door de lage ligging én een slechte riolering stond het viaduct bij iedere flinke regenbui onder water. De groeiende middenstand van de laan was echter wel te spreken over de tunnel. Het toenemende verkeer betekende voor hen meer klanter en dus een grotere omzet.
Veranderingen
In 1938 moest de middenberm wijken voor het toenemende verkeer. Het statige schelpenpad met zijn twee bomenrijen verdween en werd vervangen door klinkerkeien en later asfalt. Het was een van de maatregelen om de laan te benutten als deel van het netwerk van grote doorgaande wegen tussen het noorden en zuiden van de stad. Opmerkelijk is, dat in het gedeelte tussen de Frans Halsstraat en de Parallelweg de middenberm, zij het zonder bomen, tot in de jaren '60 is blijven bestaan.
De andere maatregel was het overkluizen van de gracht tussen het Korte Buitenom en de Vaillantlaan. Vanaf 1935 werd twee jaar aan de overkluizing gewerkt en op 14 mei 1938 werd het werk geopend. De overkluizing is een ontwerp van ir. E.H. Warnaars met twee paardfiguren van de beeldhouwer Albert Termote.
Verval
De Schilderswijk kwam al geruime tijd voor de Tweede Wereldoorlog in verval vanwege de slechte kwaliteit van de woningen en de eenzijdige bevolkingssamenstelling. Veel laagbetaalden en werklozen. In de jaren dertig ontstond zelfs leegstand doordat mensen de wijk verlieten. Na de oorlog, vanwege de woningnood, werd de Schilderswijk echter weer dichtbevolkt. De staat van de bebouwing verslechterde echter snel, waardoor grootschalige sanering en nieuwbouw onvermijdelijk werden.
De Schilderswijk werd in 1954 officieel tot saneringsgebied verklaard. Vanaf dat moment werd er geen enkel initiatief tot het opknappen van de woningen meer genomen.
Traag
Pas vanaf 1977 werden grote delen van de Schilderswijk vervangen door nieuwbouw. Slechts een klein deel werd gerenoveerd. De oorspronkelijke opzet van lange rechte straten werd in veel delen van de wijk vervangen door een nieuwe stedenbouwkundige invulling met verspringende bouwblokken en groenstructuren. In de jaren 1990 werd het plan van architect Jo Coenen voor de Vaillantlaan uitgevoerd, waarbij de eindeloze, maar harmonieuze reeksen neo-renaissance woningen werden vervangen door kleurige post-moderne architectuur.
De nieuwe Put
In de reconstructie van De Put, die halverwege 2008 begon, werd het nieuwe spoorviaduct hoger, lichter en tien meter breder dan de oude constructie. De doorrijhoogte van De Put werd vastgesteld op 4.20 m, met een verbreding van tien meter ten opzichte van de oude situatie.
Om de verkeersveiligheid op het kruispunt met de Vaillantlaan te verbeteren, kreeg het meer ruimte. Deze uitbreiding werd gerealiseerd door onder andere de keermuren in de richting van de woningen te verplaatsen. Deze verandering is zichtbaar in het bestratingsmateriaal dat speciaal voor het gebied werd ontworpen. De trottoirs en parkeerstroken werden bestraat met de Kelt Breccia Negri-tegel. Bovendien werden zwarte betonranden toegevoegd, en de straatverlichting kreeg een specifieke kleurstelling.
Het groen
Sinds het kappen van de bomen in 1938 blijft het tobben met de groenvoorziening op de laan. In 1993 heeft de gemeente zware, maar jonge, linden geplaatst. De eerste bomen werden in 1995 geplant en in de jaren erna is de boombeplanting voltooid. In 2007 werden de bomen echter verkeerd gesnoeid en in 2012 dreigden de bomen verwijderd te worden, omdat ze de luchtkwaliteit negatief zouden beïnvloeden.
