2e Sweelinckstraat

Jan Pieterzoon Sweelinck was een Nederlandse bekeerde katholieke organist (van de Oude Kerk te Amsterdam) en componist. Hij kreeg de bijnaam 'de organistenmaker' vanwege de vele leerlingen uit binnen en buitenland.

2e Sweelinckstraat
Jan Pieterszoon Sweelinck en de 2e Sweelinckstraat

Sweelinck Jan Pieterszoon SweelinckComponist

Jan Pieterszoon Sweelinck was een Nederlandse componist, organist en klavecinist uit de late Renaissance en vroege Barokperiode. Hij werd geboren in 1562 en stierf in 1621. Sweelinck is een van de belangrijkste Nederlandse componisten van zijn tijd en wordt soms aangeduid als de 'Orpheus van Amsterdam'.

Sweelinck  was vooral bekend om zijn orgel- en klavecimbelmuziek, waarin hij een mix van Nederlandse, Duitse en Italiaanse invloeden gebruikte. Hij wordt gezien als een pionier in de ontwikkeling van de toetsinstrumentmuziek. Jan Pieterszoon Sweelinck had een grote invloed op het orgelspel van latere componisten, zoals Johann Sebastian Bach.

2eSweelinckstraat-1900 De 2e Sweelinckstraat rond 1900.

Prinses Sophie

Prinses Sophie, de Groothertogin van Saksen-Weimar had bij de verkoop van een afgezand duinlandschap bedongen dat er een exclusieve woonwijk gebouwd moest worden. 

De grond werd aangekocht door de vooraanstaande bankier Daniël François Scheurleer, die een ambitieus plan ontwikkelde voor een woonwijk met volledige huizen (geen boven-beneden), geïnspireerd op maar luxueuzer dan de Archipelbuurt en het Zeeheldenkwartier. En met een duidelijk verbod op fabrieken en ongewenste faciliteiten.

De wijk mocht in ieder geval niet zo saai worden als het Zeeheldenkwartier. Om architecten en bouwbedrijven te inspireren werd een wedstrijd uitgeschreven. De bouwondernemers konden met een ontwerp voor een blok huizen (minstens bestaande uit twee percelen) meedingen naar een prijs. 2eSweelinckstraat3-10-12-17 De 2e Sweelinckstraat op de hoek met de 2e van Blankenburgstraat in december 2017. 2eSweelinckstraat-NaarSweelinckplein-1931

De straat

De 2e Sweelinckstraat, opgericht in 1901, verbindt het Sweelinckplein met de Groot Hertoginnelaan en loopt verder naar het Stadhoudersplantsoen. De splitsing van de straat, waarbij de straatdelen niet naadloos op elkaar aansluiten, veroorzaakt af en toe verwarring onder bewoners en bezoekers.

Kerk

Na de Tweede Wereldoorlog werden op verzoek van de Evangelische Kirche Deutschland 'noodkerken' ontworpen. Deze werden in de gebombardeerde Duitse steden neergezet.

In Den Haag leidde de sloop van de Duinoord kerk door Duitse troepen tijdens de oorlog tot de behoefte aan een nieuwe kerk. In 1949 nam de Hervormde Gemeente het initiatief om deze te herbouwen. Opmerkelijk genoeg kreeg de gemeente steun uit een onverwachte hoek: de protestantse kerken in Zwitserland leverden een noodkerk, waarbij niet werd bezuinigd op de kwaliteit van de materialen.

De kapconstructie met ranke, spitsboogvormige spanten vormde de basis waarna lokale architecten het bouwpakket een eigen gezicht gaven. De kerk werd geplaatst op de 2e Sweelinckstraat 156.

De naam van de nieuwe kerk werd Maranathakerk. Het woord Maranatha werd door de apostel Paulus gebruikt en is een Aramees woord dat in het Grieks werd vertaald. Het kan op twee manieren worden gelezen en heeft dan twee betekenissen.2eSweelinckstraat-Maranathakerk2-11-07-20

Knielbanken

Een grote schok waren de knielbanken in de kerk. Een knielende gebedshouding was ongebruikelijk binnen de protestantse eredienst en vooral het speciale knielbankje voor de voorganger gaf een hoop discussie in de kerkelijke pers: 'Daarom kunnen de uitwassen als de Maranathakerk in Den Haag rustig doorgroeien. En zo komen we steeds verder van de reformatie af.'

Dr. W. Aalders nam op 14 juli 1949 de kerk in gebruik.

De Maranathakerk, met haar imposante, zware en donkere buitenkant, verrast met een licht en uitnodigend interieur. De kerkbanken, geschilderd in een lindegroene kleur, en de authentieke hanglampen dragen bij aan de warme atmosfeer.

De kerk, verrijkt met kunstwerken van de bekende Haagse kunstenaar Paul Citroen, speelt een belangrijke rol in de geschiedenis van de kerkelijke organisatie. Het was hier dat het wijkgemeentestelsel werd geïntroduceerd, een systeem dat in 1951 landelijk werd aangenomen en waarbij elke wijkgemeente haar eigen predikant kreeg.

Een belangrijk moment in de geschiedenis van de kerk was de inwijding van het kerkorgel op 4 september 1952. 2eSweelinckstraat-Maranathakerk25-14-09-19 De Maranathakerk werd zeventig jaar geleden uit een Zwitsers bouwpakket gemaakt. De omstreden knielbankjes verdwenen bij de renovatie van 2000. 2eSweelinckstraat-Maranathakerk7-14-09-19 De Maranathakerk werd in 1949 gebouwd ter vervanging van de tijdens de oorlog gesloopte Duinoordkerk. Het gebouw komt overeen met de Duitse kerken. De industriële hanglampen en de lindegroen geschilderde kerkbanken zijn nog origineel.

2eSweelinckstraat-Deli3-11-07-20 De naam van de voormalige sigarenboer Delicultuur verwijst naar het eiland Deli (Nederlands Indië) waar veel tabak werd verbouwd.Winkels

Aan het begin van de 20e eeuw werd een voorzichtige poging gedaan om het gedeelte tussen het Sweelinckplein en de Groot Hertoginnelaan te transformeren in een winkelstraat. Zoals op huisnummer 99 en 73.

Achter het gebogen winkelraam van nummer 73 zat ooit een winkel, de Delicultuur. Dit woonhuis uit 1898 werd in 1916 omgebouwd naar een 2eSweelinckstraat-Vrijmetselaar1-11-07-20sigarenmagazijn, ouderwets Nederlands voor een sigarenboer.

Deli verwijst naar het eiland Deli (Nederlands Indië) waar veel tabak verbouwd werd. In de wijk Duinoord woonden veel repatrianten en verlofgangers uit Nederlands-Indië. Een vertrouwde naam werkte hier omzetverhogend.

Vrijmetselaars

Het pand aan de 2e Sweelinckstraat 131 in Den Haag heeft een gevarieerde geschiedenis. Oorspronkelijk gebouwd als woonhuis, transformeerde het in de jaren 1940 tot een dameskleermakerij. Op 16 juni 1955 vond een nieuwe verandering plaats, toen het pand een dependance werd van de Haagsche Huishoudschool aan de Laan van Meerdervoort. Dit pand evolueerde later tot de Haagse Sociale Academie. In 1993 kreeg het uiteindelijk zijn huidige bestemming, een gebouw voor de Vrijmetselarij.

De vrijmetselarij is een internationaal genootschap dat streeft naar geestelijke en morele verheffing, onderlinge waardering en wederzijdse hulp. De Haagse vrijmetselarij had vanaf 1856 hun hoofdkantoor op de Fluwelen Burgwal. Dit gebouw werd in 1993 verkocht en met een deel van de opbrengst werd een pand in de 2 Sweelinckstraat gekocht.

De voormalige huishoudschool had als motto 'Leef en leer, groei en geef'. Deze leuze bleek goed genoeg voor de Haagse loge en het bord zit nog steeds boven de deur van het gebouw.

De buurman op nummer 135, A.J. Servaas van Rooijen, was tussen 1914-1916 de eerste Haagse gemeentearchivaris en later de eerste directeur van het Gemeentemuseum aan de Stadhouderslaan.

Restaurant

Indisch

Op de hoek van de Groot Hertoginnelaan en de 2e Sweelinckstraat bevond zich het restaurant Soekah Manah, waar houdt u van? Hier werkte in de jaren 1930 de beroemde Indische kok Ni (Baas) Hoesin.

Afkomstig uit Soerabaja, Nederlands-Indië, maakte deze Indo-kok naam in Den Haag met zijn authentieke Indische gerechten. Hij was tevens de eerste voorzitter van Perkoempoelan Islam, de eerste islamitische vereniging van Nederland.

Deze vereniging had als doel:'het in eere houden van de wetten van den Islam en het betrachten van de naleving der geboden, het aankweeken en bevorderen van onderlinge broederschap, naast positieve verdraagzaamheid, ten opzichte van andersdenkenden.

Chinees

In 1942 werd in de Sweelinckstraat 111 een nieuw Chinees-Indisch restaurant gevestigd onder de naam Shanghai, dat adverteerde met 'piquante Indische gerechten.'

Italiaans

Vittorio Zupelli was een Italiaan wiens devies was: 'als het je lukt de Hagenaars in je restaurant te krijgen, kun je overal aan de slag'. Hij begon zijn restaurant in de Sweelinckstraat maar vond al na een paar maanden dat het restaurant veel te klein was, want zo groot als een huiskamer. Hij verhuisde naar de Papestraat en opende daar Ristorante Roma. 2eSweelinckstraat135-Nicolaistraat-WO2Gesloopt-1915 De 2e Sweelinckstraat nummer 135. Rechts de Nicolaistraat. Dit pand werd tijdens de Tweede Wereldoorlog gesloopt. 2eSweelinckstraat-VCL-1948 De 2e Sweelinckstraat in 1948. Op de huisnummers 146-150 was een dependance van het Vrijzinnig-Christelijk Lyceum gevestigd. Het bestuur was overtuigd zodoende mede te werken aan de geestelijke verheffing van ons volk in deze benarde tijden.

Nu

Op de hoek van de 2e Sweelinckstraat en  de Danckertstraat bevindt zich tegenover de Maranathakerk sinds jaar en dag een Indisch restaurant.

School

V.C.L.

Het Vrijzinnig-Christelijk Lyceum uit het Van Stolkpark zag in 1943 de kans schoon. Een tweede V.C.L. zou na de oorlog een grotere kans maken op nieuwbouw. Het bestuur kocht daarom een huis op de 2e Sweelinckstraat 146 en een aantal vrijwilligers hielp in de zomervakantie van 1943 met opknappen en inrichten. Twee van de vier eerste klassen, 4- en 5, konden het nieuwe pand betrekken.

De opening van deze locatie vond plaats op een historisch moment: de ochtend van Dolle Dinsdag, 5 september 1944. Ondanks de eenvoud van de ceremonie, was het toch een feestelijke gebeurtenis.

De panden op de huisnummers 148 en 150 werden rond 1950 aangekocht. Hierdoor kreeg de school het laatste rijtje herenhuizen in de 2e Sweelinckstraat, gelegen tussen de Groot Hertoginnelaan en de Maranathakerk, in bezit. Pas in 1956 verhuisde de school naar een echt schoolgebouw aan de Goudsbloemlaan 131-133.

Sociale Academie

Een aantal samenwerkende Haagse protestantse kerken stichtten in de 2e Sweelinckstraat de Oecumenische School voor Maatschappelijk Werk. Burgemeester Kolfschoten hield op 24 oktober 1957 de feestelijke openingstoespraak.

In 1965 verhuisde de school naar een nieuw pand aan de Saffierhorst (Mariahoeve) 2eSweelinckstraat5-10-12-17 Het tweede stuk van de 2e Sweelinckstraat. Kijkend vanaf de Groot Hertoginnelaan naar de Hollanderstraat. 2eSweelinkstraat1-07-01-18 De 2e Sweelinckstraat gezien vanaf het Sweelinckplein in januari 2018.