Op 2 augustus 1948 werd een plein naar Louis Couperus vernoemd omdat de schrijver daar in voorgaande jaren om de hoek, op de Mauritskade woonde.

De Oranjekazerne in 1902. Op de achtergrond is de Koninklijke Bibliotheek aan de Kazernestraat zichtbaar.

Oranjekazerne

Prins Willem II legde in 1824 de eerste steen voor de bouw van de Oranjekazerne aan de Mauritskade. Dit werd de volgende eeuw de verblijfplaats van de Grenadiers en de Jagers. Op 7 maart 1919 werd de kazerne echter door brand verwoest.De brand ontstond op twee plaatsen tegelijk aan de voorzijde aan de Mauritskade maar kon niet goed worden geblust worden omdat de brandkranen gesaboteerd waren (volgestopt met stenen).

De Haagsche Courant schreef de volgende dag "Nietemin hebben de ellendelingen zich niet ontzien deze vernieling, deze ontreddering voor honderden en honderden onzer jongens, deze kapitaalvernieling te veroorzaken. Een daad van weerzinwekkende, erbarmelijke kwaadwilligheid". En weer een dag later "De grootste brand sinds 1886, toen het Kurhaus in de as werd gelegd. Van het grote, om een ruime binnenplaats opgetrokken gebouw staan nog slechts de kale, geblakerde muren".

Een ansichtkaart uit de periode van voor de naamswijziging naar Louis Couperusplein. Op de achtergrond het R.K. Lyceum voor meisjes. (Het huidige Edith Steincollege).

De achterkant van de Oranjekazerne kwam uit op de huidige Kazernestraat (bij de paardenrijschool en het witte pand waar tot 2016 de Hoge Raad zat).

School

In 1928 kocht het bestuur van het R.K. lyceum voor meisjes, (de Sint Willibrordus Vereniging) voor  28 gulden per m2 de grond van een deel van de voormalige Oranjekazerne.  

Architect ir. H.J.W. Thunnissen ontwierp de nieuwe school en het ministerie van onderwijs stelde ƒ 435.000 ter beschikking voor de totale bouwkosten. Bij de school werd tegelijkertijd een groot sportterrein en een tennisbaan bedacht.

Op 16 april 1931 werd de school  plechtig geopend. Het nieuwe gebouw bevatte 23 klaslokalen. 

Het Couperusplein gezien vanaf de Kazernestraat in de herfst van 2014. Op de voorgrond is het begin van de nieuwbouw van het Edith Steincollege zichtbaar. Links een deel van het oude pand.

In 1939 en in 1961 werd de school vergroot en in dat laatste jaar werd de naam gewijzigd in Edith Steincollege. Vanaf oktober 1990 werd de naam weer gewijzigd in Internationaal College Edith Stein.

Aan het begin van de 21e eeuw begon het oude pand steeds meer te knellen. Het bestuur besloot daarom in 2013 tot "Vernieuwbouw". De entree, de gymzaal en de bijbehorende conciërgewoning konden blijven bestaan, maar de rest van het pand werd gesloopt. De nieuwbouw werd in oktober 2015 opgeleverd. De naam werd weer veranderd in Edith Stein College. 

Co Brandes

Architect Co Brandes geldt als de voornaamste representant van de Nieuwe Haagse School, een architectuurstijl die is beïnvloed door het werk van de Amerikaanse architect Frank Lloyd Wright, H.P. Berlage en De Stijl. Deze stijl wordt gekenmerkt door baksteen- architectuur met overwegend horizontale, in beton uitgevoerde accenten. Brandes heeft met deze architectuurstijl een duidelijk stempel gedrukt op het stadsbeeld van Den Haag. Brandes ontwierp onder andere  het Louis Couperusplein. 

Louis Couperus

Louis Couperus

Louis Couperus werd geboren naast de Oranjekazerne, op de Mauritskade 11 (nu 43). In 1888 verscheen zijn roman Eline Vere als feuilleton in het dagblad Het Vaderland en was direct een groot succes.

Couperus is vooral bekend gebleven vanwege zijn Haagse Romans; Eline Vere, De boeken der kleine zielen, Van oude menschen en de dingen die voorbij gaan en zijn Indische roman De stille kracht. Deze zijn allen verfilmd. Tijdens zijn leven genoot Couperus een internationale reputatie. Zijn werk werd dan ook veelvuldig vertaald en herdrukt in het buitenland. 

Het plein

Vanaf werd 22 december 1930 werd het plein Lyceumplein gedoopt vanwege de school aan het einde van het plein. 

Het Lyceum plein (Louis Couperusplein) gezien vanaf de Nassaulaan in 1935. De Nassaubrug wordt door intimi het bruggetje van Takma genoemd. Het flatgebouw is van de architect Co Brandes.

Op 2 augustus 1948 werd de naam gewijzigd in Louis Couperusplein omdat de schrijver daar in voorgaande jaren om de hoek woonde, op de Mauritskade.

Architectuur

Arcitect Co Brandes versterkte de beslotenheid van het Couperusplein door de twee L-vormige flatstroken aan de kant van de Mauritskade dichter op elkaar te bouwen. De gevelwanden worden verlevendigd door erkerpartijen en het verspringen van de rooilijn. De architectuur wordt gekarakteriseerd door het metselwerk in rode baksteen met diepliggende voegen en door de horizontale accentuering met betonnen dorpels.

De grote vensteropeningen met slanke stalen raamprofielen zorgen voor een optimale toetreding van daglicht. De individuele flatwoningen zijn rondom een centrale hal gelegen. Bijzonder is dat de woningen per entree over een lift beschikken. Dit was tot die tijd voorbehouden aan de luxe woonhotels.

Verder werd rond 1935 het hoofdkantoor van mijnbouwmaatschappij Billiton gebouwd. Door fusies en reorganisaties vertrok Billiton en in 2003-2004 werd het voormalige kantoor verbouwd tot appartementen en penthouses. Aan de achterzijde werden balkons toegevoegd. Het trappenhuis met glas-in-loodramen bleef bewaard.    

Ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van de N.V. Billiton Maatschappij werd op het Couperusplein op 29 september 1960 een beeld onthuld. Met de beeldhouwer C. Stouthamer en Burgemeester Kolfschoten. Het beeld is inmiddels verwijderd.

Grootse plannen

De bebouwing is slechts een klein onderdeel van een groots stedenbouwkundig-architectonisch plan dat Co Brandes in 1927 had voorgesteld voor het voormalige terrein van de Oranjekazerne. De architect wilde een cultureel centrum neerzetten, met onder meer een vrijstaand concertgebouw.  De gemeenteraad dacht hier echter anders over en het gebouw is er nooit gekomen. 

In 1945 werden gearresteerde NSBers naar het arrestanten lokaal aan het Lyceumplein overgebracht.

Het Louis Couperusplein is een doodlopend plein. Aan het einde van het plein staat sinds meer dan honderd jaar een school. In 2014-2015 werd de school voor een deel afgebroken en herbouwd. Hierdoor werd onder andere de achterliggende Kazernestraat zichtbaar. Het witte gebouw uiterst links was van de Hoge Raad.

De nieuwbouw van het Edith Stein college in mei 2015. De horizontale, in beton uitgevoerde accenten passen bij de oude bebouwing van het Couperusplein.

De conciërgewoning bij het Edith Steincollege heeft de nieuwbouw van 2015 overleefd. Dit gebouwtje werd in 1931 neergezet. Op de achtergrond is de spits van de Parkstraatkerk zichtbaar.

Het Louis Couperusplein in mei 2015, gezien richting de Mauritskade.

Het complex aan het Couperusplein is een van de meest expressieve voorbeelden van de Nieuwe Haagse School. Deze architectuurstijl werd beïnvloed door H.P. Berlage, Frank Lloyd Wright en De Stijl en wordt gekenmerkt door baksteenarchitectuur met overwegend horizontale, in beton uitgevoerde accenten.

Doordat er alleen bestemmingsverkeer over het Louis Couperusplein rijdt, straalt het plein een serene rust uit.

Het Louis Couperusplein in 2008.

Het Louis Couperusplein in november 2015.