1

Hebt gij de 'cartolina' met mijn vluchtig woordje uit Genua ontvangen? Eerst hier in Florence kan ik u uitvoeriger schrijven, zoo als ik beloofde, want ik ben snel over landen, stroomen en rotsen heengestoomd en eerst hier heb ik een rustpunt. Maar noch geen rust voor het gemoed, die moet noch komen, als zij komen wil. Hier ben ik eigenlijk in Italië! Ik kende vroeger alleen een stuk van Lombardije en Venetië. Maar voor ons, barbaren en Germanen, is dat niet het Italië. Het land is daar als bij ons, zoowaar wilgen en weiden en slooten, en Venetië heeft zoo veel romantiesch.

In Genua zag ik het eerste ware Italië, zonnig, zuidelijk, marmer, echte typen, bloeiende oranjes, aloë's en cactussen bij duizenden. En nu Florence! Toch blijf ik hier maar kort; de zoete verleiding der naieve vroege en der vol bloeiende renaissance zou mij afleiden en ik wil nu eerst eens gansch antiek worden. Dan pas zal ik uit mijn moderne gevoeligheid geraken. Zal ik haar oltremonti hebben gelaten, aan gene zijde van den Cenis? Of is zij mede gekomen en moet zij hier slijten? Ik vrees het, ik denk er noch te veel aan.

Ik ben het liefst alleen; gezelschap verveelt mij en ik moet anderen vervelen. Een mensch met een gewonde ziel is voor een ander of vervelend of belachelijk, en daar ik mij als geen van beiden wil voordoen, meng ik mij niet in gesprekken met anderen. Toch zoek ik dit alles aan gene zijde te bannen, ik ben hier gekomen om zonneschijn te zien, om kracht te vinden, om van breingemijmer en hartgezanik bevrijd te worden en mijn gemoed en mijn kunst boven het gedrang op te werken.

2

Dat gaat niet zonder trappen en stompen, enfin, eens er boven op, wil ik op den boedel neerzien en hem uitlachen met een verlost gemoed en een heldere krachtige kunst, zonder kleinheid, met gezond gevoel zonder ziekelijke aandoenlijkheid. Zoo moet Italië en zijne kunst, de antieke bovenal, mij maken. In de antieke wereld zal ik mij geheel hullen als in eene statige toga en trachten te voelen als de ouden, breed, waardig, schoon, wereldbeheerschend. Welk een trots, zult gij zeggen, - maar zonder iets van dien trots komt men er niet.

Ik zou dit niet aan een ander zeggen, maar gij zult het niet verkeerd verstaan. Gij zult mij wel weer minzaamheid en buigzaamheid willen prediken, maar, beste, geloof mij, de eerste wordt vertrapt en de tweede voert tot karakterloosheid. Ja, ik weet wel dat gij ze hebt zonder die gevolgen, en ik wil u niet kwellen, maar alleen een rustige ziel als de uwe, buiten het werkzame leven levend, buiten den strijd met de wereld, kan dat bereiken. Wij moeten, om in het gedrang overeind te blijven, de schouders schrap zetten.