> > >

Sportlaan

Details

Artikelindex

Op 1 februari 1915 werd de Sportlaan vernoemd naar de dichtbij gelegen bondssportvelden in het sportcomplex Houtrust waar talrijke voetbalclubs hun velden hadden. BMT, Vios, VDS, Kranenburg, Zwat/blauw, WIK, HPSV, Duno, HOD en de Jagers sporten hier in het weekend. 

-De Sportlaan begint bij de de Houtrustweg en eindigt bij de De Savornin Lohmanlaan.

De Sportlaan gezien vanaf de Daal en bergselaan in 1937. Rechts de Haagse Beek.
De Sportlaan gezien vanaf de Daal en bergselaan in 1937. Rechts de Haagse Beek.

Voor de oorlog

Op 1 februari 1915 werd de straatnaam Sportlaan door de gemeente Den Haag toegekend en tussen 1923-1932 werden de huizen gebouwd. De oneven huisnummers stammen nog uit deze periode. Huisnummer 3 (bij de Houtrustweg) komt uit 1923 en huisnummer 299 (bij de Buizerdlaan) komt uit 1930. De woningen vanaf nummer 301 en de even huisnummers werden halverwege de jaren 50 opnieuw gebouwd.

De Tweede Wereldoorlog

Vrijwel gelijktijdig met het begin van de deportatie van de joden uit de Haagse samenleving begonnen de Nazi's met de aanleg van massale verdedigingswerken. Engeland was nog niet verslagen en Duitsland wilde zich kunnen verdedigen tegen een aanval uit het westen.

De Allerheiligst Sacramentskerk aan de Sportlaan gezien vanaf de Irisstraat in 1945. Aan het einde van de straat zijn de tankversperringen zichtbaar.
De Allerheiligst Sacramentskerk aan de Sportlaan gezien vanaf de Irisstraat in 1945. Aan het einde van de straat zijn de tankversperringen zichtbaar.
Een gebied langs de zee van Kijkduin in het zuidwesten tot voorbij Scheveningen-Bad en landinwaarts grofweg langs de Sportlaan, de huidige Kennedylaan, dwars door de Scheveningse Bosjes, langs de Raamweg en vandaar door het Haagse Bos en bij Duindigt ombuigend naar de zee werd omgevormd tot Stützpunktgruppe Scheveningen.

Rond de Sportlaan leidde deze Atlantikwall tot een tankgracht van 27 meter breed en werd de bebouwing aan de oostkant van de laan tot op de laatste steen afgebroken. 

 

Na de oorlog

Dudok

De Sportlaan in 1942.
De Sportlaan in 1942.

Na de bevrijding werd aan de stedenbouwkundige Willem Dudok gevraagd om zijn visie over de uitbreiding van de stad te geven. De uitdaging was groot. In de stad waren gaten geslagen, terwijl de woningnood om snelle voorzieningen vroeg.

De wederopbouw van het gebied Sportlaan-Zorgvliet kon niet los worden gezien van de ontwikkeling van de rest van de stad. De stadsdelen moesten passen in het beeld van het toekomstige Den Haag en beantwoorden aan de eisen die in de toekomst gesteld zouden worden. 

Verder bleek steeds meer behoefte te bestaan aan kleinere woningen, onder andere 'in verband met de steeds grooter wordende moeilijkheden met bedienend personeel'.

De bouw van het Rode Kruisziekenhuis in 1960.
De bouw van het Rode Kruisziekenhuis in 1960.
Bunkers

Maar eerst moesten de overal langs de tankgracht aanwezige bunkers – zoals  bij de Houtrustbrug en het Wielewaalplein – en  ondergrondse gangenstelsels worden opgeruimd. 

Met het puin van onder andere deze bunkers werd vervolgens de tankgracht volgestort. Dudok volgde in zijn plan Voor Den Haag zoveel mogelijk de lijnen van het oude polderlandschap en hij wilde– volgens de toen heersende mode in de volkshuisvesting – door variërende bouwhoogten en een combinatie met plantsoenen en parken, afwisseling en ruimte krijgen. 

Wederopbouw

In plaats van de compacte huizenrijen die er oorspronkelijk stonden, stelde Dudok langs de Sportlaan en het Stadhoudersplantsoen een open aanleg voor. De nieuwe laan ging gemarkeerd worden door plantsoenen, waterpartijen en een brede verkeersweg. Licht, lucht en ritme moesten het beeld bepalen.

Bij de woningbouw van architect Piet Zanstra werd het zichtbaar laten van de betonnen scheidingsband een soort van handtekening van de architect. Op deze foto tussen de rode plintsteen en de gele gevelsteen.
Bij de woningbouw van architect Piet Zanstra werd het zichtbaar laten van de betonnen scheidingsband een soort van handtekening van de architect. Op deze foto tussen de rode plintsteen en de gele gevelsteen.
In 1954 begon de wederopbouw van de Sportlaan en omgeving. 

De volgende opmerking van Dudok geeft wel aan hoe hij over de vooroorlogse bebouwing aan de Sportlaan dacht: 'Als ik langs de Sportlaan loop krijg ik altijd de indruk dat ik mijn hoed op die huisjes kan leggen, omdat liet zulke lage huisjes aan zo'n brede laan zijn'. Dudok maakte deze weg daarom minder breed zodat de afmeting meer in overeenstemming was met de nog bestaande vooroorlogse bebouwing.

De Segbroeklaan kreeg hierop de status van doorgaande verkeersroute naar het Westland. Hierdoor werd de achterzijde van de  vier en zes lagen hoge Sportlaanflats afwisselender dan de voorzijde omdat deze zijde door weggebruikers vaker gezien werd dan de Sportlaan-zijde.

In deze omgeving van villa's, eengezinshuizen, boven- en benedenwoningen, vormden flatgebouwen eigenlijk een logische uitbreiding. De flats waren voor Haagse begrippen zeer hoog, overwegend zes bouwlagen. Dat was niet alleen nodig om aan hetzelfde aantal woningen te komen als er voorheen had gestaan, maar ook vanuit esthetisch oogpunt verbeterde de hoogbouw de verhouding tussen de breedte van de weg en de bebouwing.

Tijdens de oorlog werd, in 1942, het Rode Kruis ziekenhuis gesloopt vanwege de bouw van de Duitse verdedigingswerken. In 1960 werd het nieuwe pand geopend dat daarna een aantal keren uitgebreid werd.
Tijdens de oorlog werd, in 1942, het Rode Kruis ziekenhuis gesloopt vanwege de bouw van de Duitse verdedigingswerken. In 1960 werd het nieuwe pand geopend dat daarna een aantal keren uitgebreid werd.

Ziekenhuis

In 1868 werd aan de Sportlaan het Rode Kruis ziekenhuis gebouwd. Het ziekenhuis had echter niet alleen een lokale ziekenhuistaak. Vanuit dit ziekenhuis vertrokken namelijk ook ambulances naar alle delen van de wereld om hulp te bieden.

In 1925 verhuisde het ziekenhuis naar de nieuwbouw op de Segbroeklaan 1.

Sloop

Het ziekenhuis stond er nog geen twintig jaar toen het in januari 1943 in opdracht van de Duitsers gesloopt werd.  Er werd een onderkomen gevonden aan het Om en Bij in de binnenstad. Op 30 september 1960 verhuisde het Rode Kruis ziekenhuis weer terug naar de Sportlaan. De nieuwbouw werd ontworpen door architect M.J. Luthman. Het ziekenhuis verschoof hierbij iets in de richting van de Fahrenheitstraat.

De Allerheiligst Sacramentskerk werd in 1925 door de architect Nicolaas Molenaar ontworpen. Deze foto komt uit de jaren 50. De foto werd genomen vanaf de Rode kruislaan.
De Allerheiligst Sacramentskerk werd in 1925 door de architect Nicolaas Molenaar ontworpen. Deze foto komt uit de jaren 50. De foto werd genomen vanaf de Rode kruislaan.
Het Juliana Kinderziekenhuis dat al vanaf 1993 met het Rode Kruis ziekenhuis samenwerkte, verhuiste in 1999 naar de Sportlaan en kwam naast het gebouw van het Rode Kruis Ziekenhuis te staan. Ze functioneerden samen als één ziekenhuis. Vanaf 2004 werd de samenwerking met ziekenhuis Leyenburg op de Leyweg verstevigd en veranderde de naam van alle vestigingen in HagaZiekenhuis. 

Kerk

Architect Nicolaas Molenaar jr. ontving in het begin van de jaren 20 van de 20e eeuw de opdracht een nieuwe rooms-katholieke kerk te ontwerpen op de Sportlaan 125. Hij bedacht een eenvoudig gebouw dat paste bij de toen landelijke omgeving van de Sportlaan. Op 1 september 1926 werd de Allerheiligst Sacramentskerk door de bisschop van Haarlem gewijd. 

IJsbaan

Op de grens van de Bloemenbuurt lag de reusachtige ijsbaan van de Nieuwe 's-Gravenhaagsche IJsvereniging. De Sportlaan ijsbaan was de tweede Haagse club met een eigen baan. Het water werd geleverd door de Haagse Beek. Elk jaar werd de club groter.

In 1935 had de vereniging vier hoofdbanen en afzonderlijke banen voor kunstrijden, hardrijden, hockey en voor kinderen.

In het grote clubgebouw was ruimte voor 450 mensen. De vereniging beroemde zich er bovendien op de mooiste verlichte baan van Nederland te hebben.

De ijsbaan aan de Sportlaan. Deze foto werd genomen in de strenge winter van december 1939.
De ijsbaan aan de Sportlaan. Deze foto werd genomen in de strenge winter van december 1939.
In de zomer werd het geasfalteerde gedeelte gebruikt als rolschaatsbaan. In 1964 telde de club 6000 leden, maar enkele jaren later sloot de ijsclub toch. Op het terrein kwamen de velden voor de voetbalclub HBS.

 

De landelijke uitstraling van de Sportlaan in 1926.
De landelijke uitstraling van de Sportlaan in 1926.
 Voor deze pagina werd onder andere gebruikt gemaakt van dit artikel van Ramses van Bragt.

De tankgracht die dwars door de woonwijk gegraven werd is op deze foto goed zichtbaar.
De tankgracht die dwars door de woonwijk gegraven werd is op deze foto goed zichtbaar.
In de oorlog werd de bebouwing in de omgeving van de Sportlaan (SL) vanwege de aanleg van een tankgracht (stippellijn) afgebroken (het lichtroze deel). Ter orientatie: KL=Kwartellaan, C=Conradkade. LVM=Laan van Meerdervoort.
In de oorlog werd de bebouwing in de omgeving van de Sportlaan (SL) vanwege de aanleg van een tankgracht (stippellijn) afgebroken (het lichtroze deel). Ter orientatie: KL=Kwartellaan, C=Conradkade. LVM=Laan van Meerdervoort.
Het Rode kruisziekenhuis aan de Segbroeklaan in 1937. De Segbroeklaan en de Sportlaan werden slechts door een plantsoen van elkaar gescheiden. Linkonder staat de Sacramentskerk aan de Sportlaan.
Het Rode kruisziekenhuis aan de Segbroeklaan in 1937. De Segbroeklaan en de Sportlaan werden slechts door een plantsoen van elkaar gescheiden. Linkonder staat de Sacramentskerk aan de Sportlaan.
Het Rodekruis ziekenhuis aan de Sportlaan werd begin 1943 vanwege de aanleg van de Atlantikwall afgebroken.
Het Rodekruis ziekenhuis aan de Sportlaan werd begin 1943 vanwege de aanleg van de Atlantikwall afgebroken.
De ingang van het Rode kruisziekenhuis aan de Sportlaan in de jaren 90.
De ingang van het Rode kruisziekenhuis aan de Sportlaan in de jaren 90.
Wederopbouw van de Sportlaan in de jaren 1950.
Wederopbouw van de Sportlaan in de jaren 1950.
De Sportlaan net na de oplevering in 1923.
De Sportlaan net na de oplevering in 1923.


De Sacramentskerk was sinds de zomer van 2008 buiten gebruik als rooms-katholieke kerk
De Sacramentskerk was sinds de zomer van 2008 buiten gebruik als rooms-katholieke kerk
Het bisdom wilde de Sacramentskerk afbreken en vervangen door 37 appartementen. Deze foto komt uit april 2015.
Het bisdom wilde de Sacramentskerk afbreken en vervangen door 37 appartementen. Deze foto komt uit april 2015.
Begin 2013 werd de lege kerk gekraakt en vanaf dat moment bewoond door uitgeprocedeerde vluchtelingen. Eind 2014 werden de asielzoekers door de gemeente Den Haag uit de kerk verwijderd. Daarna werd de voordeur dichtgetimmerd.
Begin 2013 werd de lege kerk gekraakt en vanaf dat moment bewoond door uitgeprocedeerde vluchtelingen. Eind 2014 werden de asielzoekers door de gemeente Den Haag uit de kerk verwijderd. Daarna werd de voordeur dichtgetimmerd.
In de winter van 2018-2019 werd de Allerheiligst Sacramentskerk aan de Sportlaan gesloopt. Deze foto werd in januari 2019 gemaakt.
In de winter van 2018-2019 werd de Allerheiligst Sacramentskerk aan de Sportlaan gesloopt. Deze foto werd in januari 2019 gemaakt.
Op de plek aan de Sportlaan waar tot 2018 een kerk stond worden in 2020 twaalf villa's neergezet. De foto werd in januari 2020 gemaakt.
Op de plek aan de Sportlaan waar tot 2018 een kerk stond worden in 2020 twaalf villa's neergezet. De foto werd in januari 2020 gemaakt.
De Sportlaan in 1931 met rechts de Houtrustweg. De winkel op de hoek is nu een benzinestation.
De Sportlaan in 1931 met rechts de Houtrustweg. De winkel op de hoek is nu een benzinestation.
Het oude Rode kruisziekenhuis dat in de oorlog afgebroken werd, lag wat meer richting de Goudenregenstraat. De Segbroeklaan lag voor de oorlog meer naar links, richting de Sportlaan.
Het oude Rode kruisziekenhuis dat in de oorlog afgebroken werd, lag wat meer richting de Goudenregenstraat. De Segbroeklaan lag voor de oorlog meer naar links, richting de Sportlaan.
Vanaf huisnummer 114 staan vijf flats bijna haaks op de Sportlaan. Ze werden in 1957 gebouwd.
Vanaf huisnummer 114 staan vijf flats bijna haaks op de Sportlaan. Ze werden in 1957 gebouwd.
De Sportlaan ter hoogte van de Spreeuwenlaan. Dit flat komt uit 1954.
De Sportlaan ter hoogte van de Spreeuwenlaan. Dit flat komt uit 1954.
De Sportlaan tussen de Spreeuwenlaan en het Mezenplein. Deze panden werden in 1922 neergezet.
De Sportlaan tussen de Spreeuwenlaan en het Mezenplein. Deze panden werden in 1922 neergezet.
Het Haga ziekenuis aan de Sportlaan. Op het verhuisbericht wordt aangegeven dat het geboortecentrum naar de locatie Leyweg gaat verhuizen.
Het Haga ziekenuis aan de Sportlaan. Op het verhuisbericht wordt aangegeven dat het geboortecentrum naar de locatie Leyweg gaat verhuizen.
De Sportlaan in het voorjaar van 2015.
De Sportlaan in het voorjaar van 2015.
Het kruispunt van de Sportlaan met de Goudenregenstraat in april 2015. Op de achtergrond de Sacramentskerk die in 2019 afgebroken werd..
Het kruispunt van de Sportlaan met de Goudenregenstraat in april 2015. Op de achtergrond de Sacramentskerk die in 2019 afgebroken werd..
Boven de ingangen van de 77 panden zijn kunstwerken aangebracht die bloemen, vogels en vruchten of fantasiefiguren verbeelden. Het bijzondere bij de flats is dat de sgraffito door geraffineerd kleurgebruik, steeds twee kleuren per voorstelling, en schaduwwerking als een omgevouwen metalen plaat uit de muur naar voren lijkt te komen.
Boven de ingangen van de 77 panden zijn kunstwerken aangebracht die bloemen, vogels en vruchten of fantasiefiguren verbeelden. Het bijzondere bij de flats is dat de sgraffito door geraffineerd kleurgebruik, steeds twee kleuren per voorstelling, en schaduwwerking als een omgevouwen metalen plaat uit de muur naar voren lijkt te komen.
Het kruispunt met de Kwartellaan (links en rechts), en de Sportlaan. Vanaf dit punt worden de veel bredere Segbroeklaan en de Sportlaan samengevoegd en verandert de Sportlaan in de doorgaande weg naar Kijkduin. April 2015.
Het kruispunt met de Kwartellaan (links en rechts), en de Sportlaan. Vanaf dit punt worden de veel bredere Segbroeklaan en de Sportlaan samengevoegd en verandert de Sportlaan in de doorgaande weg naar Kijkduin. April 2015.
Een groen stukje aan de Sportlaan tussen de Segbroeklaan en de Daal en Bergselaan. De flats aan de andere kant van de Haagse Beek staan aan de Ranonkelstraat.
Een groen stukje aan de Sportlaan tussen de Segbroeklaan en de Daal en Bergselaan. De flats aan de andere kant van de Haagse Beek staan aan de Ranonkelstraat.
Het kruispunt van de Sportlaan met de Wildhoeflaan werd in 2019 omgebouwd naar een rotonde.
Het kruispunt van de Sportlaan met de Wildhoeflaan werd in 2019 omgebouwd naar een rotonde.
De Sportlaan gezien vanuit de Bosjes van Pex.
De Sportlaan gezien vanuit de Bosjes van Pex.
De Sportlaan ter hoogte van de sportvelden en de Bosjes van Pex aan de rechterkant. Bij de Vliegenvangerlaan in april 2015.
De Sportlaan ter hoogte van de sportvelden en de Bosjes van Pex aan de rechterkant. Bij de Vliegenvangerlaan in april 2015.
De Sportlaan ging in de winter van 2018-2019 op de schop. Een nieuwe ventweg (parallelweg) aan de kant van de huizen moest er voor gaan zorgen dat de veiligheid van de fietsers vergroot wordt. Dit is de kruising met de Oude Buizerdlaan in januari 2019.
De Sportlaan ging in de winter van 2018-2019 op de schop. Een nieuwe ventweg (parallelweg) aan de kant van de huizen moest er voor gaan zorgen dat de veiligheid van de fietsers vergroot wordt. Dit is de kruising met de Oude Buizerdlaan in januari 2019.
Het volledige vernieuwde wegdek van de Sportlaan in januari 2020. Met rechts de Bosjes van Pex.
Het volledige vernieuwde wegdek van de Sportlaan in januari 2020. Met rechts de Bosjes van Pex.
Het laatste stuk van de Sportlaan bij de kruising met de Savornin Lohmanlaan. Vanaf hier gaat de laan over in de Machiel Vrijenhoeklaan. Rechts op de foto de Bosjes van Pex.
Het laatste stuk van de Sportlaan bij de kruising met de Savornin Lohmanlaan. Vanaf hier gaat de laan over in de Machiel Vrijenhoeklaan. Rechts op de foto de Bosjes van Pex.
De Sportlaan en de Sacramentskerk in 2016.
De Sportlaan en de Sacramentskerk in 2016.

Cultuur

Wijken

Bibliografie

 

Ga naar boven