In 1932 werd in het Westbroekpark een Indische Tentoonstelling gehouden met muziek-, dans-, ambachts- en vechtdemonstraties, Indisch eten.en vooral authentieke gebouwen.

Vanaf de Nieuwe Duinweg was deze brug over het kanaal gelegd. Deze leidde naar de ingang en de kassa. Opvallend is de Candi Bentar ('gespleten poort'), de traditionele toegang tot een Balinese tempel.

De weduwe van Indië

Den Haag had al eeuwen lang bovengemiddeld veel contacten met de Oost, met Indië. Om de banden wat aan te halen, werd zo nu en dan een tentoonstelling georganiseerd.

Voor Kampong Insulinde aan het Stadhoudersplein werd in 1898 een oppervlakte van 5900 m3 ingericht als een tuin met daarin 22 verschillende soorten bouwwerken, waaronder replica's van woningen uit Indië. Er liep zelfs een kali (rivier) langs het slingerpaadje in de tuin en men organiseerde op een van de avonden een pasar malam.

De Nederlandse bijdrage aan de Exposition Coloniale Internationale in Parijs maakte in 1931 veel indruk.

Het Sumatraans Minangkabauhuis was het meest opvallende pand op de tentoonstelling. Met links een Sumatraans rijsthuisje.

Het Balinees tempelcomplex, het Sumatraanse huis en een Indisch restaurant konden gemakkelijk concurreren met de bijdragen van Europese en vooral Franse koloniale gebieden.

Het was zonde om verder niets met dit idee te doen en dus werd besloten om ook in het Westbroekpark een Indische Tentoonstelling te organiseren. En de zaken werden vlot afgehandeld.

Op 29 maart 1932 werd de Commissie van Advies geïnstalleerd en al op 14 mei 1932 werd de Indische tentoonstelling in het Westbroekpark door prinses Juliana met een speciale wens geopend: 'De kennis van Indië te verbreiden en te verdiepen en op deze wijze de band tussen Nederland en Indië, indien mogelijk, nog te versterken'. De geplande einddatum was 30 september 1932. De kaartjes kostten 60 cent en kinderen konden voor half geld naar binnen.

De opening van de Indische tentoonstlling in het Westbroekpark door prinses Juliana. Met links de oud- minister van Koloniën Charles Welter en rechts de burgemeester van Den Haag, Lodewijk Bosch van Rosenthal.

Groots

Bij de spectaculaire ingang stond een replica van de Candi Bentar ('gespleten poort'), de traditionele toegang tot een Balinese tempel. Het pronkstuk op de tentoonstelling was echter het Minangkabauhuis. Dit Sumatraans huis was geheel van hout opgetrokken en rijk versierd met houtsnijwerk.

Minangkabau was in de 15e eeuw een bloeiend rijk rond het Tobameer in de residentie Tapanuli op Sumatra.

De typische puntdaken waren bedoeld om te voorkomen dat boze geesten op het dak konden landen. Het huis was geheel volgens de adat (traditionele sociale regels) gebouwd en illustreerde hoe vele generaties van een familie samenwoonden.

De opbouw van de brug naar de hoofdingang in april 1932.

Om de verschillende architectuurstijlen en woonvormen te belichten, werden ook andere onderdelen uit Indische dorpen nagebouwd. Een tempelhof met replica's van tempelonderdelen en een tentoonstellingspaviljoen boden een kennismaking met de rijke Indische kunst.

In het hoofdgebouw waren priesterbeelden, Javaanse krissen, kleding, sieraden en muziekinstrumenten uit koninklijke en andere particuliere tentoongesteld.

Koningin Wilhelmina had bijvoorbeeld een deel van haar verzameling aan de tentoonstelling uitgeleend.

Een Bataksvergaderhuis op de Indische Tentoonstelling in 1932.

Voor elk wat wils

Verder was er vermaak voor jong en oud. Een ballonnenwedstrijd: varen met prauwen in de vijver, slangenbezweerders en een optreden van prins Hussein Mohammed's exotische show.

Prinses Juliana opende en bezocht de tentoonstelling, maar ook haar moeder, koningin Wilhelmina, kwam langs. Juliana's vader, prins Hendrik, opende in juni 1932 het congres 'Nederland over zee' en ook hij maakte daarna een wandeling over het terrein, toegejuicht door de schooljeugd.

Diorama

De kunstschilder Leonardus Eland (niet van de Elandstraat) was gespecialiseerd in Indische landschappen.

Na een zware storm in september 1932 was het diorama van de Haraukloof beschadigd.

Voor de Nederlandse inzending in Parijs maakte Eland een reeks van tien kleine en twee zeer grote diorama's.

Speciaal voor het Haagse evenement vervaardigde Eland een tien meter hoog openluchtdiorama van de Haraukloof bij Paja-Koemboe te West-Sumatra, compleet met waterval en het beroemde echo-effect.

Daarnaast verzorgde Eland voor de stand van de KLM in het commerciële paviljoen een draaiend diorama, dat verschillende werelddelen in vogelvlucht liet zien. Ook dit trok veel bekijks.

Eland had echter geen geluk. De zuidwesterstorm van zondag 11 september 1932 richtte schade aan in het paviljoen en met name aan de stellages en doek rond het diorama van de Haraukloof.

Commercieel
In het commerciële gebouw boden tientallen bedrijven hun commerciële producten en diensten aan.

Zij richten zich onder andere op verlofgangers. De KLM en houthandels prezen bijvoorbeeld hun waren aan.

Er was een 'geriefelijke 4-persoons-spreekcel' ingericht waar men 3 minuten voor slechts 21 gulden met Java kon bellen (ongeveer 225 euro anno 2022).

Op de Indische tentoonstelling kon op dinsdag en vrijdag tegen een gereduceerd tarief met Indië gebeld worden. In hedendaags geld is dat nog altijd 225 Euro per drie minuten. Oftewel 75 Euro per minuut!

In samenwerking met het Museum voor het Onderwijs werd een educatief programma voor de jeugd samengesteld, waarbij in de museumbioscoop films over Indië werden vertoond.
Het grote Indisch restaurant werd verzorgd door Waroong Djawa van de Kortenaerkade nummer 10. En verderop bevond zich een nog groter Europees restaurant.

Na afloop

De tentoonstelling was in 1932 het grootste evenement dat Nederland tot dan toe had gezien. Op 18 september 1932 ontving de 450.000ste bezoeker een schemerlamp. Kortom een doorslaand succes. Het evenement ontroerde repatrianten en inspireerde kunstenaars en architecten, maar riep ook weerstand op bij voorstanders van de onafhankelijkheid. 

In november 1932 begonnen omwonenden aan te dringen op afbraak van het paviljoen.

De organisatie traineerde echter de sloop omdat ze hoopten de tentoonstelling naar Duitsland te kunnen verplaatsen. Dit lukte niet en uiteindelijk werd de boel begin 1933 ontmanteld. Alleen het Minangkabause huis en de bijbehorende rijstschuur bleven bewaard, omdat deze particulier bezit waren van architect Moojen, de artistiek directeur van de tentoonstelling.

Het Minangkabause huis en de bijbehorende rijstschuur werden in 1933 verplaatst naar de schooltuintjes aan de Mient.

Schooltuin

Het huis maakte in de navolgende jaren een zwerftocht door de stad. Het werd in 1933 bij de schooltuinen aan de Mient (zijde Kornoeljestraat) neergezet.

Op 9 mei 1933 werd de Vereeniging Indisch Volksleven opgericht dat het pand ging gebruiken voor educatieve tentoonstellingen. Rond 1951 was het Minangkabause huis in slechte staat van onderhoud en dreigde de gemeente alsnog met sloop.

Restaurant

De eigenaar van restaurant 'Chateau Bleu', liet hierop het huis restaureren op advies van ambtenaren uit Indonesië. In 1955 werd het gebouw verplaatst naar de Leidsestraatweg.

Het Minangkabause huis werd in 1955 verplaatst naar het Haagse Bos en werd een restaurant. In 1966 werd op deze plek aan de Leidsestraatweg een appartementengebouw neergezet en moest het restaurant verdwijnen.

De Minangkabau werd een gerenommeerd Indonesisch restaurant en tentoonstellingsruimte naast de tennisbanen van Chateau Bleu in het Haagse Bos. Dit duurde tot 1968 toen door de bouw van Résidence Chateau Bleu in 1968 het Minangkabause huis wederom moest worden afgebroken.

Er waren daarna nog plannen om het gebouw naar de overzijde van het Haagse Bos te verplaatsen, naar de vijver van het Oosterpark, om als restaurant te dienen. Dit ging echter niet door.

Tot 1972 lag het gebouw in stukken opgeslagen in een stalen hut aan de Huis te Landelaan in Rijswijk, waar buurtbewoners het kostbare teakhout voor privé-doeleinden gebruikten. Vervolgens brak brand uit, waarbij de onderdelen bijna geheel verloren gingen. De overgebleven fragmenten bevinden zich nu in de collectie van het Museon.

De Nederlandse bijdrage aan de Exposition Coloniale Internationale in Parijs maakte in 1931 veel indruk. Het parkontwerp gaf Nederlands-Indië in het klein weer.

De Pasar Gambir in Batavia (Indië) was een mengeling van een kermis en een jaarmarkt. Deze ontmoetingsplaats tussen Oost en West was een voorbeeld voor de Indische Tentoonstelling in Den Haag.

De plattegrond van de Indische tentoonstelling.

De ingang en de kassa van de tentoonstelling.

Een luchtfoto van de Indische Tentoonstelling met links van het midden de ingang.

De indeling van een van de gebouwen op de Indische tentoonstelling. Met achterin de zaal het grote diorama van Joseph Leonardus Eland.

Over dit stuk van Het Kanaal werd in 1932 de toegangsbrug naar de Indische Tentoonstelling aangelegd. De fotograaf staat met zijn rug naar de rotonde van de Nieuwe Duinweg. Aan de overkant is de rand van het Rosarium van het Westbroekpark zichtbaar.

Het restaurant Waroong Djawa op de Indische tentoonstelling in 1932.

De firma magasins F.H. Bothe uit de Venestraat was gespecialiseerd in wollen stoffen. Het bedrijf verkocht op de Indische tentoonstelling echter ook stoffen voor de tropen.

Het Sumatraans rijsthuisje. Het puntige dak moest voorkomen dat een geest op het dak landde.

Het Sumatraans rijsthuisje stond niet zo stevig op de poten. Al in april 1932 werd het omver geblazen.

Bij de opening in mei 1932 was er een muzikale omlijsting. Op de achtergrond het Chinese Tanagra Theater.

De catalogus van de Indische Tentoonstelling.

Een Balinese tempel op de Indische Tentoonstelling.

Leonardo Eland legde de Kloof van Harau op Sumatra vast in een enorm schilderij, een diorama. Deze foto werd rond 1900 gemaakt.

De tentoonstelling trok bijna een half miljoen bezoekers.

Een reclamebiljet van de Nederlandse Spoorwegen.